Banki bez prawa do wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, kredytobiorca tak! Opinia Rzecznika TSUE w sprawie C-520/21

Już dziś, 16 lutego 2023 r. Rzecznik Generalny TSUE Anthony Michael Collins przedstawił swoją opinię w sprawie C-520/21. 

Czego dotyczy sprawa i jakie ma znaczenie dla konsumentów pozostających w sporze z bankami?

Tocząca się przed TSUE sprawa C-520/21 dotyczy sporu kredytobiorcy z bankiem o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie przez bank ze środków, które kredytobiorca wpłacał do banku w formie rat kapitałowo-odsetkowych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu, z uwagi na zawarte w niej niedozwolone postanowienia umowne.

Zakres pytań prejudycjalnych skierowanych do TSUE przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, rozpoznający sprawę z powództwa kredytobiorcy, wykracza jednak poza sedno sporu i dotyczy zarówno prawa kredytobiorcy, jak i banku do dodatkowego wynagrodzenia za to, że druga strona obracała jego pieniędzmi lub do waloryzacji świadczeń (kapitału kredytu oraz wpłacanych rat kapitałowo-odsetkowych). 

Jakie stanowisko zajął Rzecznik Generalny TSUE?

W ocenie Rzecznika TSUE, w przypadku uznania przez sąd umowy kredytu hipotecznego za nieważną, z uwagi na zawarte w niej niedozwolone postanowienia umowne, konsument może  dochodzić względem banku roszczeń wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych. Natomiast banki takiego prawa nie mają. Nadto, jak ocenił Rzecznik Generalny TSUE, to do sądów krajowych należy ustalenie, w oparciu o prawo krajowe, czy konsumenci mają prawo dochodzić tego rodzaju roszczeń oraz, jeżeli tak jest, rozstrzygnięcie o ich zasadności. 

Powyższe oznacza, że to konsumenci mogą domagać się od banków wynagrodzenia za korzystanie z ich pieniędzy. Bankom natomiast, w przypadku stwierdzenia nieważności umowy, należy się jedynie zwrot wypłaconego kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie dopiero od chwili wezwania do zapłaty.

Co również istotne, w uzasadnieniu Rzecznik Generalny TSUE podtrzymał dominujące w orzecznictwie TSUE stanowisko, że przedsiębiorca nie może czerpać korzyści gospodarczych z sytuacji powstałej na skutek własnego bezprawnego działania, nadto przyznanie bankom takiego prawa stałoby w sprzeczności z prewencyjnymi celami dyrektywy 93/13. 

Opinia Rzecznika Generalnego TSUE jest wysoce korzystna dla kredytobiorców i jeśli podobnie wypowie się TSUE w późniejszym wyroku (co jest wysoce prawdopodobne), to ukształtuje się jednolite orzecznictwo w polskich sądach, wskazujące, że bankom nie należy się nic ponad wypłacony kapitał kredytu.

Jednocześnie opinia już teraz stanowi wyraźny sygnał dla sądów w Polsce w jakim kierunku powinna zmierzać praktyka orzecznicza w zakresie wzajemnych rozliczeń stron w przypadku uznania umowy kredytu za nieważną.

Sprawdź też nasze nagranie na YouTube – Pozwy banków o zwrot kapitału i wynagrodzenie za korzystanie z niego – jakie niosą ryzyka?