Mapa jako załącznik do aktu notarialnego – wyrok NSA z dnia 10 marca 2022 r. sygn. akt II OSK 740/21

Zagadnienie załączników do aktu notarialnego nie zostało do tej pory dostatecznie uregulowane w przepisach prawa, a ustawa – Prawo o notariacie z dnia 14 lutego 1991 r. tylko w jednym przepisie odnosi się do nich wprost. Art. 94 § 1 pr. not. stanowi, że na żądanie powinny być odczytane również załączniki do aktu. Jednakże przepisy nie definiują pojęcia załącznika do aktu notarialnego. W doktrynie jednak wskazuje się, iż jest to dokument, do którego akt w swej treści się odwołuje i bez którego treść ta byłaby prawnie niewystarczająca lub niedostatecznie wyczerpująca i zrozumiała.

W związku z powyższym powstał spór, który był przedmiotem analizy Naczelnego Sądu Administracyjnego, dotyczący tego, czy mapa jako załącznik do aktu notarialnego stanowi jego integralną część.

Stan faktyczny

Na potrzeby budowy sieci elektroenergetycznej aktem notarialnym została ustanowiona służebność przesyłu – wedle przebiegu uwidocznionego na załączniku graficznym. Wnioskodawczyni, będąca właścicielką działek, zwróciła się do Starosty o wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem pozwolenia na budowę linii kablowej i stacji transformatorowej kontenerowej zlokalizowanych na jej działkach. We wniosku wskazała, że podczas przeprowadzonych pomiarów po zawarciu aktu notarialnego na potrzeby budowy planowanego ogrodzenia działki okazało się, że stacja transformatorowa została zlokalizowana w odległości 4 m od granicy działki, a zatem niezgodnie z ustanowioną służebnością przesyłu, bowiem wykracza ona nie tylko poza obszar przeznaczony na jej lokalizację, ale również poza całkowity obszar służebności.

Druga strona natomiast w toku postępowania wyjaśniała, że posiada ona prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, które wynika z zawartego aktu notarialnego oraz z zawartej pomiędzy stronami umowy, powołując się na treść aktu notarialnego, regulującego zakres ustanowionej służebności. Ponadto wskazała, że nie określono tam w sposób precyzyjny jej wymiarów (tj. długości i szerokości) oraz że nie determinuje ich również załącznik graficzny do aktu notarialnego, na którym oznaczono zakres służebności oraz teren zajęty pod stację transformatorową, bowiem brzmienie aktu notarialnego nie odnosi się do opisu rysunku zawartego w ww. załączniku.

Rozstrzygnięcie

W wyroku z dnia 10 marca 2022 r. sygn. akt II OSK 740/21 Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko zaprezentowane przez Sąd I instancji, który przyjął, iż skoro obie strony ustalając służebność przesyłu zdecydowały się na zwymiarowanie zakresu służebności na mapie, to nieprawidłowe jest stwierdzenie, że przy ustalaniu zakresu służebności postanowienia te można pominąć. Mapa, która jest załącznikiem do aktu notarialnego, stanowi jego integralną cześć, a zatem Sąd jest zobligowany uwzględnić wszystkie znajdujące się na niej informacje, tym bardziej, że są one kluczowe przy ocenie prawidłowości posadowienia inwestycji względem posiadanego przez skarżącą prawa do dysponowania działką na cele budowlane.

Zgodnie z tezą orzeczenia formą aktu notarialnego objęty jest zarówno sam oryginał aktu, jak i załączniki do niego. Orzeczenie to należy oceniać pozytywnie, z tego względu, iż wpisuje się ono w dotychczasową linię orzeczniczą oraz intencje prawodawcy. Przeciwny pogląd mógłby prowadzić do negatywnych skutków w zakresie bezpieczeństwa obrotu prawnego.