Odroczenie płatności rat kredytu w mBanku – prawa i obowiązki kredytobiorców w czasach koronawirusa

Kredytobiorcy obciążeni kredytem hipotecznym indeksowanym lub denominowanym kursem franka szwajcarskiego od lat borykają się z problemami wynikającymi z nagłego wzrostu kursu tej waluty w okresie kredytowania. Teraz jednak świat stanął w obliczu nowego, niemożliwego do przewidzenia problemu – pandemii covid-19, która odwróciła cały dotychczasowy ład. Pod znakiem zapytania stanęła możliwość dalszego wykonywania zobowiązań kredytowych – mamy do czynienia bowiem z bezprecedensową sytuacją, w której tysiące obywateli traci pracę, kolejne przedsiębiorstwa zawieszają lub nawet kończą działalność, a przewidywania gospodarcze nie napawają optymizmem. W tym wszystkim również kurs franka szwajcarskiego po raz kolejny poszybował w górę, po raz pierwszy od tzw. „czarnego czwartku” przekraczając granicę 4,25 PLN.

Co w takiej sytuacji proponują banki?

Jako pierwszy na polskim rynku zareagował mBank, umożliwiając odroczenie spłaty rat kapitałowych kredytu na okres do 6 miesięcy. Wnioski w tej sprawie można składać już od 16 marca od godziny 16:00. Należy mieć na uwadze, że mimo powszechnie używanej nazwy „wakacje kredytowe”, w istocie takimi nie są – ratę odsetkową trzeba będzie spłacać na dotychczasowych zasadach, a odroczenie dotyczy wyłącznie kapitału. Jednocześnie okres spłaty nie ulega przedłużeniu – zgodnie z przedstawionymi informacjami kapitał zostanie proporcjonalnie rozłożony na pozostałe raty, będą one więc po okresie zawieszenia wyższe, co ostatecznie wpłynąć może na koszty kredytu hipotecznego.

Wniosek składa się w serwisie transakcyjnym mBanku. Do zawieszenia spłaty dochodzi automatycznie – warunkiem jest jednak brak zaległości w spłacie kredytu i odsetek w momencie odroczenia spłaty raty. Zgodnie z przedstawionymi informacjami, skorzystanie z karencji nie wiąże się z żadnymi opłatami od tej czynności. Nie wpływa to jednak na fakt, że koszty obsługi kredytu mogą wzrosnąć. Pamiętać m.in. należy, że generowany zostaje nowy harmonogram – co wiąże się z opłatą wynikającą z treści Umowy. Konieczną jest więc uprzednia weryfikacja zapisów wniosku oraz treści proponowanego aneksu – tylko wtedy będziemy w stanie powziąć wiedzę na temat wszelkich przyszłych kosztów odroczenia, które z pewnością się pojawią.

Jakkolwiek w pierwszych projektach aneksu spotkać można zapis, zgodnie z którym (poza kwestią odroczenia/karencji w spłacie rat kapitałowych) pozostałe warunki umowy pozostają bez zmian, może się też zdarzyć, że zamiast tego pojawi się informacja o zmianie oprocentowania kredytu, co realnie wpłynie na wysokość przyszłych rat. Bez uprzedniego otrzymania wzoru aneksu i szczegółowej analizy niewskazanym jest więc wyrażenie zgody na jego treść.

Tutaj dochodzimy do kwestii dla Frankowiczów najistotniejszej: czy zawarcie z mBankiem aneksu będzie miało wpływ na ewentualne postępowanie sądowe?

Przede wszystkim – nie w każdej sytuacji aneks ten jest warunkiem odroczenia, w zależności od sytuacji – w szczególności okresu wnioskowanej karencji – może się zdarzyć, że mBank nie zaoferuje zawarcia takiego aneksu do umowy. Każdorazowo kwestia ta wymagać powinna dbałości o uzyskanie pewnej informacji od pracownika banku. Gdy podpisanie aneksu okaże się być czynnością konieczną, nie może się to odbyć bez uprzedniego otrzymania jego wzorca i zapoznania się z jego treścią. Zalecanym rozwiązaniem jest również skonsultowanie treści tegoż aneksu z prawnikiem – działania takie pomogą w wykluczeniu wszelkich niebezpiecznych dla kredytobiorców skutków.

Poniżej przedstawiamy przykładowe warunki, jakie – zgodnie z dotychczas otrzymanymi informacjami – mogą znaleźć się w aneksie:

§ 1

1. Strony Umowy zgodnie postanawiają, że w okresie kolejnych 6 rat, licząc od dnia płatności raty o najbliższym terminie wymagalności określonym w dotychczasowym harmonogramie spłat po zawarciu niniejszego aneksu (okres odroczenia spłaty), ustalone zostanie odroczenie w spłacie kapitału Kredytu udzielonego na podstawie Umowy, co oznacza zawieszenie spłaty rat kapitałowych w okresie odroczenia spłaty.
2. Ustalone odroczenie w spłacie kapitału Kredytu nie powoduje zawieszenia spłaty rat odsetkowych w okresie odroczenia spłaty.
3. Informację o wysokości rat odsetkowych w okresie odroczenia spłaty, Kredytobiorca uzyskuje w formie nowego harmonogramu spłat przesyłanego listem zwykłym w terminie 14 dni od pierwszego dnia okresu odroczenia spłaty oraz może uzyskać za pośrednictwem serwisu transakcyjnego Banku, sieci placówek Banku oraz Biura Obsługi Klienta (mLinii).
4. Termin płatności rat odsetkowych w okresie odroczenia spłaty nie ulega zmianie, co oznacza, że są one płatne w dniu wymagalności dotychczasowych rat kapitałowo-odsetkowych. Termin płatności rat odsetkowych jest określony w nowym harmonogramie spłat, w którym mowa w pkt 3.
5. Spłata rat kapitałowych rozpoczyna się po zakończeniu okresu odroczenia spłaty. Pierwsza rata kapitałowa płatna jest w dniu wskazanym w nowym harmonogramie spłat, o którym mowa w pkt 3, określającym również terminy i kwoty rat kapitałowo – odsetkowych.

§ 2

Pozostałe postanowienia Umowy pozostają bez zmian. Dotyczy to również postanowień określających skutki niedotrzymania warunków Umowy, Informacji o stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunkach jej zmiany oraz opłatach z tytułu zaległości w spłacie Kredytu.

§ 3

Warunkiem wejścia w życie niniejszego aneksu jest brak wymagalnych zaległości w spłacie rat kredytu wynikających z Umowy, w dniu zawarcia niniejszego aneksu oraz w dniu realizacji zmiany, o której mowa w § 1, jak również zapewnienie środków niezbędnych do zapłaty opłaty wskazanej w § 4.

§ 4

Z tytułu sporządzenia i zawarcia niniejszego aneksu/restrukturyzacji Bank pobiera opłatę w wysokości 0.00 zł (słownie złotych: zero złotych 00/100). Opłata zostanie pobrana z rachunku wskazanego w Umowie.

§ 5

Aneks sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron, tj. jednym dla Kredytobiorcy i jednym dla Banku.

W powyższym przykładzie brak jest zapisów, które zmierzałyby do uznania długu czy innych klauzul, które mogłyby utrudnić procesy sądowe. Bank ten więc w tym wypadku pod pozorem karencji kredytowej nie ukrywa zapisów, które miałyby w przyszłości uderzać w argumentację dotyczącą nieważności czy też koniczności tzw. “odfrankowienia” umowy. Nie można jednak tracić z pola uwagi faktu, iż poszczególne zapisy mogą się różnić, nie ma więc jednoznacznej, uniwersalnej zasady, pasującej do każdej sytuacji. Treść aneksu może być zupełnie odmienna, dlatego zalecana pozostaje szczególna ostrożność.  Co istotne, pamiętać należy, że narzucenie przy tym przez bank obowiązku akceptacji treści aneksu, którego wzór uprzednio nie został przedstawiony konsumentowi, pozostaje sprzeczne z prawem i dobrymi obyczajami, dlatego w żadnym wypadku nie można wyrazić zgody na taką praktykę.

Konkludując, przed złożeniem wniosku o odroczenie płatności rat kapitałowych koniecznym pozostaje szczegółowe zapoznanie się z treścią wniosku oraz wszelkiej dokumentacji, która skutkiem takiego wniosku wiąże kredytobiorcę. Tylko bowiem taka uważność pozwoli na poznanie konsekwencji planowanych działań i podjęcie przemyślanej decyzji, opierającej się na rozważeniu wszelkich, nie tylko aktualnych, ale również przyszłych potrzeb i interesów. Jakkolwiek bowiem krok ten może dziś wydawać się konieczny, ostatecznie wywołać może wzrost kosztów kredytu, których kredytobiorca nie przewidywał i których poniesienie będzie dalej idącą dolegliwością niż bieżące spłacanie kredytu.