Pandemia koronawirusa a umowy o świadczenie usług cz. 1 – siła wyższa, odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Pandemia koronawirusa a umowy o świadczenie usług cz. 1 – siła wyższa, odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Wielu przedsiębiorców od momentu wprowadzenia stanu epidemii boryka się z wieloma problemami  w związku z wprowadzonymi ograniczeniami. Część przedsiębiorców zostało zmuszonych do zamknięcia swoich placówek, w których na co dzień wykonywali swoją działalność gospodarczą, a wielu zmaga się z przestojem, z którego wynikają problemy związane z płynnością finansową. W wielu przypadkach przedsiębiorcy nie będą w stanie zrealizować umów, które zawarli jeszcze na długo przed wybuchem pandemii, a w związku z tym pojawia się pytanie, co zrobić w takiej sytuacji?

Siła wyższa

Pojęcie siły wyższej nie zostało zdefiniowane wprost w ustawie, ale przyjmuje się, że siła wyższa to zdarzenie:

  1. zewnętrzne;
  2. niemożliwe do przewidzenia;
  3. którego skutkom nie można zapobiec.

I tak na podstawie powyższego jako przykłady siły wyższej wskazuje się na: klęski żywiołowe, nadzwyczajną zmianę sytuacji gospodarczej, objawiającą się chociażby hiperinflacją a także właśnie epidemie.

Często okazuje się, że strony do treści umowy wprowadziły zapis dotyczący siły wyższej, w której dla przykładu wyłączają odpowiedzialność stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy jeżeli jest to spowodowane zaistnieniem siły wyższej lub możliwość wypowiedzenia umowy. Niekiedy umowy zawierają również postanowienia definiujące pojęcie siły wyższej na potrzeby realizacji tej konkretnej umowy. Wprowadzenie powyższych zapisów do umowy znacznie ułatwia sytuację przedsiębiorcy, jednakże mimo to strona powołująca się na ten zapis musi udowodnić wpływ zaistnienia siły wyższej na niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Brak  postanowień dotyczących siły wyżej w umowie

Niestety w większości umów o świadczenie usług nie znajdziemy żadnych postanowień pozwalających na uniknięcie odpowiedzialności za niewykonywanie umowy, czy chociażby wprowadzające możliwość wypowiedzenia umowy w przypadku zaistnienia siły wyższej. Wtedy przedsiębiorca powinien w zależności od okoliczności konkretnej sprawy powołać się na odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego.

Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

W kontekście odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, zwrócić należy uwagę na treść art. 471 KC, który stanowi: „Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”. Wprawdzie, wspomniany przepis nie posługuje się wprost pojęciem siły wyższej ale pojęciem „okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”, do których z pewnością siła wyższa się zalicza. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że pomiędzy zdarzeniem o charakterze siły wyższej a szkodą musi zachodzić związek przyczynowy. Ponadto, istotnym jest, że nie wystarcza powołanie się w sposób ogólny na zaistnienie siły wyższej, osoba powołująca się na ten przepis powinna w sposób dokładny wykazać, że wprowadzony stan epidemii spowodował niemożność wykonania umowy lub niemożność jej należytego wykonania oraz że dołożyła należytej staranności aby umowę wykonać. Dla przykładu można podać sytuację, w której placówka przedsiębiorcy została zamknięta z uwagi na objęcie całego zespołu pracowników kwarantanną. Taka sytuacja w sposób oczywisty kwalifikuje się jako uznanie za okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności żadna ze stron umowy.

Podsumowując, przedsiębiorcy którzy z powodu pandemii koronawirusa nie są w stanie zrealizować zawartych wcześniej umów o świadczenie usług, chcąc uniknąć negatywnych skutków mogą powoływać się nie tylko na treść umowy łączącej strony ale także korzystać z instrumentów przysługujących im na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Niemniej jednak, przedtem należy dokonać szczegółowej analizy umowy, która może wprowadzać pewne modyfikacje uprawnień uregulowanych w ustawie.
Kolejna część artykułu poświęcona zostanie klauzuli rebus sic stantibus oraz możliwości wypowiedzenia umowy z ważnych powodów.

Pandemia koronawirusa a umowy o świadczenie usług cz. 1 – siła wyższa, odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Karolina Kwiatkowska

adwokat | partner

W Kancelarii odpowiada za praktykę postępowań sądowych, głównie spraw frankowych oraz spraw WIBOR. Specjalizuje się w rozwiązywaniu sporów, w tym w szczególności w prowadzeniu postępowań sądowych przeciwko bankom o roszczenia wynikające z umów kredytów, w tym kredytów powiązanych z kursem waluty obcej oraz kredytów złotówkowych opartych na zmiennym oprocentowaniu WIBOR. Reprezentuje Klientów w cywilnych postępowaniach […]

Adres

Czupajło Ciskowski & Partnerzy Kancelaria Adwokacka Sp.p.
ul. Śniadeckich 17
00-654 Warszawa

NIP: 5272819774 | KRS: 0000693729

Filia Kancelarii w Lublinie:
ul. Zana 11a, 20-601 Lublin
lublin@ccka.pl

Filia Kancelarii w Łodzi:
ul. Narutowicza 40/1, 90-135 Łódź
lodz@ccka.pl

Filia Kancelarii w Białymstoku:
ul. Warszawska 6 lok. 32, 15-063 Białystok
bialystok@ccka.pl

Filia Kancelarii w Rzeszowie:
ul. Jana i Jędrzeja Śniadeckich 20D/7, 35-006 Rzeszów
rzeszow@ccka.pl

Filia Kancelarii w Gdańsku:
ul. Jana Heweliusza 11/811, 80-890 Gdańsk
gdansk@ccka.pl

Filia Kancelarii w Olsztynie:
ul. Kajki 10-12, 10-547 Olsztyn
olsztyn@ccka.pl

Napisz do nas

Formularz kontaktowy
Zgoda
* pola obowiązkowe