TSUE: błędny wskaźnik RRSO podstawą do zwrotu pieniędzy (sprawa C-714/22)

Sankcja kredytu darmowego to bardzo ważna instytucja wynikająca z ustawy o kredycie konsumenckim. Daje ona oręż do walki z nieuczciwymi praktykami bankowymi na rynku usług finansowych. Jeśli skorzystasz z tzw. SKD, możesz otrzymać zwrot kilkunastu, czy nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych! Są to pieniądze, które bank nienależnie pobrał na podstawie wadliwej umowy kredytu lub pożyczki, najczęściej na skutek wadliwego wyliczenia RRSO. Podobnie jak w tzw. sprawach frankowych, tak też w sprawach SKD ważną rolę w obronie konsumenta pełni TSUE. W tym artykule przeczytasz m.in. o ważnym wyroku, który może być podstawą do odzyskania Twoich pieniędzy.

Co się wydarzyło?

W dniu 21 marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-714/22 zainicjowanej przez sąd bułgarski przeciwko Profi Credit Bułgaria.

Pytania prejudycjalne sądu bułgarskiego dotyczyły m.in. tego, czy nieprawidłowe określenie w umowie RRSO, może być podstawą do orzeczenia sankcji kredytu darmowego.

Czym jest Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO)?

Jest to termin często przewijający się w tematyce kredytowej, lecz czym tak naprawdę jest RRSO i jakie ma znaczenie dla kredytobiorcy?

Pojęcie RRSO zostało zdefiniowane w Ustawie o kredycie konsumenckim. Ustawa wskazuje, że jest to: całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

W praktyce jest to wskaźnik finansowy, który docelowo ma ułatwić Kredytobiorcom porównanie ofert kredytowych banków, a także umożliwienie wyboru najkorzystniejszej dla nich propozycji. Z reguły banki w umowach kredytu (pożyczki) ograniczają się jedynie do wskazania procentowej wartości tego parametru – bez podawania konkretnych wyliczeń.

Niezwykle istotne jest więc ustalenie, jakie czynniki instytucja pożyczka wzięła pod uwagę przy wyliczaniu RRSO. Na całkowity koszt kredytu ponoszony przez Kredytobiorcę składa się nie tylko oprocentowanie, ale również prowizja i inne dodatkowe opłaty. Aby obliczyć RRSO, należy więc wziąć pod uwagę oprocentowanie, prowizję, koszt za usługi (np. ubezpieczenia), opłaty proceduralne oraz inne dodatkowe opłaty. Dodatkowo dla parametrów RRSO istotne znaczenie ma również czas trwania kredytu oraz rodzaj rat.

Do obliczenia RRSO ustawodawca przewidział odpowiedni wzór, który stanowi załącznik do Ustawy o kredycie konsumenckim, lecz dużo łatwiej jest skorzystać z kalkulatorów, które są dostępne w sieci (np. tutaj https://skd.ccka.pl/). Pomimo złożonego wzoru – interpretacja RRSO jest prosta – im mniejszy wskaźnik, tym tańszy kredyt. Mając to na uwadze przy przygotowywaniu ofert kredytowych, banki i inne instytucje bankowe chcą, aby wskaźnik ten był najniższy, tak aby ich oferta była tą najkorzystniejszą.

Jak wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ws. RRSO?

W pierwszej kolejności TSUE wskazał, że w przypadku, gdy w umowie kredytu konsumenckiego RRSO nie obejmuje wszystkich kosztów kredytu, umowę tę należy uważać za nieoprocentowaną i bez opłat. Kredytobiorca zwraca wówczas wyłącznie pożyczony kapitał, bez jakichkolwiek kosztów i odsetek. TSUE tym samym potwierdził dopuszczalność zastosowania SKD, jeżeli błędnie wskazano w umowie wskaźnik RRSO.

Po drugie, TSUE podkreślił szczególnie istotny charakter podawania w umowach kredytu konsumenckiego Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania w celu umożliwienia konsumentom poznania ich praw i obowiązków, a także wymóg uwzględnienia przy obliczaniu tej stopy wszystkich kosztów kredytu. Co więcej, TSUE podkreślił, że RRSO, która nie odzwierciedla dokładnie wszystkich kosztów, pozbawia konsumenta możliwości określenia zakresu jego zobowiązania w taki sam sposób, jak brak podania tej stopy.

W konsekwencji TSUE uznał, że sankcja pozbawienia kredytodawcy prawa do odsetek i opłat w przypadku wskazania RRSO w sposób nieprawidłowy, odzwierciedla wagę takiego naruszenia oraz ma charakter odstraszający i proporcjonalny.

Jakie znaczenie ma wydane przez TSUE orzeczenie w sprawach dotyczących stosowania SKD?

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kolejny raz wyznaczył pożądany kierunek rozpoznawania spraw z udziałem konsumentów. TSUE wskazał, że jeżeli kredytodawca błędnie wskazał w umowie RRRSO, to skorzystanie z takich środków jak sankcja kredytu darmowego jest uzasadniona i adekwatna ze względu na ochronę praw przysługujących konsumentowi.

Oczekiwanie na kolejne orzeczenia TSUE

Obecnie nie należy również tracić z pola widzenia pozostałych pytań prejudycjalnych związanych z sankcją kredytu darmowego, jakie zostały skierowane do TSUE. W ostatnim czasie do TSUE zwrócił się Sąd Rejonowy w Łodzi, który postawił kilka kluczowych pytań w bardzo istotnych kwestiach, m.in. czy w świetle przepisów dyrektywy 2008/48/WE bank ma prawo pobierania odsetek od kredytowanych kosztów, a także dotyczące interpretacji rocznego terminu do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

Odpowiedzi TSUE na wskazane powyżej pytania będą przełomowe dla wielu Kredytobiorców walczących z bankami z tytułu sankcji kredytu darmowego.

Jeżeli posiadasz umowę kredytu lub pożyczki konsumenckiej, zachęcamy do przesłania umowy celem bezpłatnej analizy na adres skd@ccka.pl . Twoja umowa najprawdopodobniej kwalifikuje się do skorzystania z sankcji kredytu darmowego!

Obejrzyj też: Wyrok TSUE w sprawie sankcji kredytu darmowego – jakie może mieć znaczenie dla kredytobiorców?