Dnia 15 marca 2022 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów dotyczące zwolnienia z podatku dochodowego przychodów uzyskanych na skutek zawarcia przez frankowiczów ugody z Bankiem, celem umorzenia części wierzytelności pieniężnej. Prace nad projektem trwały wiele miesięcy a wraz z nowym rokiem nowelizacja regulacji w tym przedmiocie nie była jeszcze znana. Rozporządzenie Ministra Finansów ma na celu mobilizację kredytobiorców do podpisywania ugód z bankami, co w wielu przypadkach jest mało korzystnym rozwiązaniem. Ostateczna decyzja jednak powinna być podjęta po dokładnej analizie sytuacji kredytobiorcy.

Kontynuacja ulgi podatkowej od ugód

Należy wskazać, iż poprzez zawarcie ugody z bankiem i obniżenie salda zadłużenia, po stronie kredytobiorcy powstaje przychód, a co za tym idzie obowiązek podatkowy. Ugody podpisywane przez frankowiczów do końca ubiegłego roku mogły korzystać z ulg podatkowych na odpowiednich zasadach. Przedłużenie obowiązywania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe było przedmiotem rozmów od końca 2021 roku. Decyzji w tej kwestii doczekaliśmy się jednak 11 marca 2022 r., kiedy Minister Finansów podpisał rozporządzenie przedłużające o rok ulgę podatkową od uzyskanych przychodów na skutek zawarcia ugody z bankiem. Co istotne regulacja dotyczy przychodów osiągniętych od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r., wobec tego skorzystać z niej mogą również osoby, zawierające ugodę w 2022 roku, lecz przed wejściem w życie rozporządzenia.

Nie każdy frankowicz skorzysta

Zaniechanie poboru podatku to zwolnienie osób fizycznych z podatku dochodowego PIT, które obejmuje:

– Kwoty umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu hipotecznego kredytu mieszkaniowego, przy czym dotyczy to tylko jednej inwestycji mieszkaniowej oraz osób, które nigdy dotąd nie korzystały z umorzenia innych kredytów;

– Kwoty uzyskane przez kredytobiorcę w związku z zastosowaniem przez bank ujemnego oprocentowania.

Przez jedną inwestycję mieszkaniową należy rozumieć inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych w ramach jednego gospodarstwa domowego lub kilku gospodarstw prowadzonych w jednym budynku mieszkalnym przez osoby blisko spokrewnione, tj. zaliczane do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Frankowicze niespełniający powyższych wymagań, po zawarciu ugody z bankiem, są objęci obowiązkiem podatkowym na zasadach ogólnych, tj. 17% lub 32%.

Bank skorzysta

Rozporządzenie chroni nie tylko interesy kredytobiorców. Minister Finansów zadbał również o banki, które zgodnie z rozporządzeniem są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych od dochodu stanowiącego równowartość umorzonego frankowiczom zadłużenia. Takie rozwiązanie znacząco obniża bankom koszty „odfrankowienia” umowy kredytu, co napędza kolejne banki do nakłaniania do ugodowych rozwiązań, zwłaszcza kiedy wskutek wzrostu kursu CHF rośnie wartość kapitału do zwrotu. Korzyści banków w takiej sytuacji są podwójne, gdy z jednej strony mają możliwość skorzystania z ulgi podatkowej od ugód, a z drugiej z wysokiego oprocentowania kredytu przekształconego na złotówkowy.

Ugoda z bankiem-czy to korzystne rozwiązanie?

Obecnie stopy procentowe NBP znacznie wzrosły, a sygnalizowane są kolejne podwyżki. W ostatnim czasie banki otrzymały zalecenia KNF w przedmiocie wyliczania zdolności kredytowej. Zgodnie z rekomendacją banki powinny zakładać wzrost stóp procentowych dodatkowo o 5 punktów procentowych.

Podwyżki stóp procentowych zdążyli już odczuć kredytobiorcy złotówkowi oraz frankowicze, którzy zdecydowali się na zawarcie ugody i  przekształcenie kredytu na złotówkowy.

Ugody w obecnej sytuacji gospodarczej są mało korzystną alternatywą dla frankowiczów, nawet pomimo skorzystania z ulgi podatkowej. Decydując się na takie rozwiązanie kredytobiorca przejmuje na siebie nieograniczone ryzyko stale rosnących stóp procentowych. W większości przypadków lepszym rozwiązaniem jest dochodzenie w sądzie unieważnienia lub ewentualnie odfrankowienia umowy kredytu. Korzyści wynikające z prawomocnego wyroku sądowego znacznie przewyższają zyski z ugody. Podejmując jednak decyzję w przedmiocie zawierania ugody, należy obiektywnie ocenić wszystkie czynniki kształtujące indywidualną sytuację kredytobiorcy.